Trump’tan BM’de sabotaj iddiası: Prompter ve merdiven krizi

ABD’nin Michigan eyaletinde bir kiliseye düzenlenen silahlı saldırıda 1 kişi hayatını kaybetti, 9 kişi yaralandı. Saldırgan vurularak etkisiz hale getirildi ve kiliseyi ateşe verdi. ABD Başkanı Trump ve Adalet Bakanı olayın federal soruşturma kapsamında takip edildiğini açıkladı.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, KAAN savaş uçağının üretiminin ABD’nin motor lisanslarını durdurması nedeniyle aksadığını duyurdu. Fidan, motorların teslimatı için ABD Kongresi’nden onay beklendiğini, aksi halde projede ciddi gecikmeler yaşanabileceğini söyledi. Endonezya ile yapılan 48 adet KAAN satış anlaşması da bu krizden etkilenebilir.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Batılı ülkeleri Rus hava sahasına yönelik olası saldırılara karşı uyararak “pişmanlık doğuracak sonuçları olur” dedi. Ukrayna’nın 2022 sınırlarına dönmesinin mümkün olmadığını belirten Lavrov, Türkiye’nin kararlarına saygı duyduklarını ifade etti. Ayrıca Orta Doğu’daki Kürt meselesinde yeni bir çatışma fitilinin ateşlenmesinin bölgeyi büyük bir felakete sürükleyeceğini söyledi.

Danimarka’nın en büyük askeri tesislerinden biri yakınında tanımlanamayan drone’lar görüldü. Önceki saldırılar sonrası yaşanan gözlemler havaalanlarının geçici olarak kapanmasına yol açtı. Yetkililer olayları “hibrit saldırı” olarak nitelendiriyor ve güvenlik önlemleri artırılıyor. Karup Hava Üssü ve Kopenhag Havaalanı gibi kritik noktalar yakın gözetim altında.

ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray bahçesinde Netanyahu'nun BM konuşmasından dakikalar sonra Gazze'de anlaşmaya yakın olduklarını, Hamas'ın rehineleri serbest bırakması gerektiğini söyledi; Batı Şeria ilhakına izin vermeyeceğini vurguladı. Netanyahu, BM kürsüsünde İran ve Hamas'ı eleştirirken salonu terk eden temsilcilerle boş salona konuştu. Erdoğan, Trump görüşmesinde Gazze katliamlarının durması ve kalıcı barış için anlayış birliği oluştuğunu, Trump'ın farkında olduğunu belirtti.

Avrupa Yayın Birliği (EBU), İsrail yayıncısı KAN'ın Eurovision 2026 katılımı için Kasım başında çevrimiçi olağanüstü genel kurulda oylama yapacak. İspanya, Hollanda, İrlanda, İzlanda ve Slovenya boykot tehdit ederken, Danimarka şart koştu. EBU Başkanı Delphine Ernotte Cunci, "görüş çeşitliliği" nedeniyle demokratik oylamaya gidileceğini duyurdu. 70'ten fazla eski yarışmacı ve Avusturyalı şarkıcı JJ, İsrail'in yasaklanmasını talep etti. İsrail KAN, yarışmanın apolitik kalmasını umduğunu, dışlanmanın "geniş sonuçları" olabileceğini belirtti. Viyana'da yarı finaller 12-14, final 16 Mayıs'ta gerçekleşecek.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, BM Genel Kurulu'nda konuşurken birçok ülke temsilcisi salonu terk etti; Gazze saldırıları ve İran nükleer tehdidi üzerine konuşurken Hamas'a "silah bırak, rehineleri serbest bırak" çağrısı yaptı. Filistin'in tanınması ve Trump'ın Batı Şeria ilhakına karşı açıklaması sonrası protestolar yoğunlaştı; İran heyeti sivil kayıp fotoğraflarıyla salonu terk etti. İsrail, Netanyahu'nun konuşmasını Gazze'de duyurmak için "The Scream" adlı hoparlör planını devreye aldı.

Erdoğan-Trump Beyaz Saray görüşmesi, dünya basınında geniş yankı buldu. Trump, Erdoğan'ı "değerli dostum" ve "kritik müttefik" diye överek F-35 satış sinyali verdi. Gazze ve Ukrayna barışında rolüne inandığını belirtti. Washington Post, Wall Street Journal ve NBC News, yaptırımların kalkabileceğini ve Suriye'de Erdoğan'ın zaferini vurguladı. Yunan medyası tedirginlik, Al Jazeera Gazze anlaşması yakınlığını, Times of Israel bölgesel endişeyi öne çıkardı. Görüşme, ticaret, savunma ve barış başlıklarını kapsadı.

İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, Gazze'ye yardım taşıyan Küresel Sumud Filosu'na destek için Cartagena Limanı'ndan yarın bir askeri geminin yola çıkacağını duyurdu. Gemi, yardım ve kurtarma operasyonu için uluslararası sularda görev yapacak. Bu karar, İtalya'nın benzer hamlesinden sonra geldi. Filoya İsrail tarafından İHA saldırısı düzenlendi, 13 patlama ve iletişim kesintisi yaşandı ama can kaybı olmadı.

Gazze'de kalan az sayıdaki hastane, kuzeyden güneye kaçan yaralı ve hastaların "tsunamisi"yle boğuşurken, enfeksiyonlar bombalardan daha ölümcül hale geliyor. Doktorlar "Hiçbir şeyimiz yeterli değil" diyor. BM'ye göre 320 bin Filistinli tahliye edildi, Nasır Tıp Kompleksi'nde yataklar doldu, el Mavasi sahra hastanesi bir gecede 160 yaralıyı aldı. Sağlık Bakanlığı, Gazze Şehri'ndeki hastanelerin tahliye edildiğini ve erişim yollarının yok olduğunu açıkladı.

İtalya hükümeti, AB'deki bazı ülkelerin aksine Filistin'i devlet olarak tanımayı reddederken, halkın yüzde 40,6'sı tam egemen Filistin devletini destekliyor. YouTrend anketine göre yüzde 63 Gazze'de soykırım, yüzde 65 orantısız saldırı düşünüyor. USB sendikası öncülüğünde 500 bin kişinin katıldığı genel grev, soykırım, abluka ve Filistin tanıma taleplerini dile getirdi. Meloni'nin tutumu hafif değişse de, kamuoyu baskısı artıyor. Uzman Pregliasco, medyanın etkisiyle sağcı seçmenlerin bile İsrail’i eleştirmeye başladığını ve hükümetin, “çok kısa bir battaniye gibi her şeyi aynı anda örtemeyeceği” için zor durumda olduğunu vurguluyor.

ABD Başkanı Donald Trump, BM Genel Kurulu'nda Gazze'deki sivil kayıplara değinmeden Hamas'ı eleştirdi ve Filistin devletini tanımayı "zulmü ödüllendirmek" olarak nitelendirdi. Konuşmaya salonda yalnızca İsrail'in BM Daimi Temsilcisi Danny Danon baş sallayıp alkışlayarak destek verdi. Bu an, sosyal medyada büyük yankı uyandırdı.

Jerusalem Post gazetesi, Gazze'deki soykırıma rağmen İsrail'e destek veren "50 Etkili Yahudi 2025" listesini yayımladı. Listenin zirvesinde UCM tutuklama kararlı Netanyahu yer alırken, OpenAI CEO'su Sam Altman, Meta CEO'su Mark Zuckerberg, WhatsApp kurucusu Jan Koum, Oracle'ın Larry Ellison, Dell'in Michael Dell ve Google'ın Sergey Brin gibi teknoloji devleri, orduya ve projelere milyonlarca dolar bağışlarıyla övüldü. ABD'nin İsrail büyükelçisi Mike Huckabee, navigasyon, cep telefonu ve tarım teknolojilerindeki İsrail katkılarını överken, Gazze'de Şifa Hastanesi'nde çalışan Dr. Saya Aziz "her yer kan gölü, et parçaları" vahşetini anlattı. Kuzey Gazze'de bir ev bombalanarak 60 Filistinli enkaz altında kaldı.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, BM Genel Kurulu’ndaki Filistin Zirvesi’nde Fransa’nın Filistin Devleti’ni resmen tanıdığını duyurdu ve iki devletli çözümü desteklediklerini vurguladı. Gazze’deki savaşı kınayan Macron, ateşkesi, insani yardımı ve Filistin’de büyükelçilik açmayı planladıklarını belirtti. İngiltere, Avustralya, Kanada ve Portekiz’in de aralarında bulunduğu 152 BM üyesi ülke Filistin’i devlet olarak tanımış oldu.

ABD Başkanı Donald Trump ve Elon Musk, haziran ayındaki kavgalarının ardından, suikast sonucu öldürülen Cumhuriyetçi aktivist Charlie Kirk’ın anma töreninde Arizona Glendale’de yan yana oturup sohbet etti. Beyaz Saray ve Musk, “Charlie için” notuyla fotoğraflarını paylaştı. İkili, Trump’ın Musk’a “büyük hayal kırıklığı” demesi ve Musk’ın “Ben olmasaydım Trump kaybederdi” yanıtı sonrası ilk kez kamuoyu önünde bir araya geldi.

Birleşik Krallık, Filistin’i devlet olarak tanıdı ve Londra’daki Filistin Misyonu, elçilik statüsüyle açıldı. Başbakan Keir Starmer, bu adımı “tarihi” olarak nitelendirerek iki devletli çözümün barış için tek yol olduğunu söyledi. Starmer, Mahmud Abbas’a mektup göndererek Filistin halkının kendi kaderini tayin hakkına verdikleri desteği vurguladı.

ABD Başkanı Donald Trump’ın, 25 Eylül’de Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yapacağı görüşmede, Eskişehir Beylikova’daki 694 milyon tonluk nadir toprak elementi rezervini gündeme getireceği iddia ediliyor; bu, ABD’nin Çin bağımlılığından kurtulma stratejisinin parçası. ABD Büyükelçisi Thomas Barrack, rezervleri “stratejik fırsat” olarak nitelendirdi. Türkiye’nin Afrika’daki madencilik hamleleri de alternatif tedarikçi olarak görülüyor.

BM Genel Kurulu’nda Filistin sorununun barışçıl çözümü için düzenlenen konferansta, Kanada, İngiltere, Avustralya ve Portekiz Filistin’i devlet olarak tanıdı. Bu kararlar, İsrail’in Gazze’deki eylemlerine karşı diplomatik baskıyı artırırken, Fransa ve Belçika gibi ülkeler de benzer adımlar atma hedefinde. Tanıma, Hamas’ın rol almayacağı seçimler ve Filistin’in silahsızlandırılması gibi koşullara bağlı.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve eşi Brigitte, Candace Owens’ın Brigitte’nin erkek olarak doğduğu komplo teorisine karşı ABD mahkemesinde dava açtı; bilimsel kanıt ve fotoğraflarla iddiaları yalanlayacaklar. Owens, iddialarını podcast ve sosyal medyada yayarken, Macron çifti onurlarını savunmak için harekete geçti.

Fransa’da sendikaların çağrısıyla bütçe kesintilerine karşı düzenlenen protestolara 1 milyon kişi katıldı, Paris’te 500 bin kişi sokaklara döküldü; ulaşım ve okullar durma noktasına geldi, eczanelerin yüzde 98’i kapandı. İçişleri Bakanlığı 181 gözaltı ve 18 yaralı bildirdi; sendikalar zenginlere vergi artışı talep etti.