Nadir elementler ABD-Çin arasında yeni kriz yarattı
ABD-Çin arasındaki ticaret gerilimi nadir toprak elementleri üzerinden yeni bir boyut kazandı; Çin 9 Ekim'de nadir toprak elementleri ihracatına yönelik kontrolünü sıkılaştırırken, ABD buna Çin ürünlerine ek yüzde 155 gümrük vergisiyle karşılık verdi. Otomotivden savunmaya, yenilenebilir enerjiden elektroniğe kadar kritik öneme sahip bu minerallerde Çin, madencilik ve işlemenin yüzde 61'ini ve yüzde 92'sini gerçekleştirerek hakimiyet kuruyor. Trump yönetimi, Çin'e olan bağımlılığı azaltmak için Avustralya ile 8,5 milyar dolarlık anlaşma imzalarken, stratejik mineral rezervleri oluşturmayı ve fiyat tabanları belirlemeyi planlıyor.
ABD ve Çin arasındaki ticaret geriliminin son halkası nadir toprak elementleri üzerinden gelişti.
Çin 9 Ekim'de nadir toprak elementleri ihracatına yönelik kontrolünü sıkılaştırdığını açıklarken, Trump yönetimi Çin ürünlerine ek yüzde 155 gümrük vergisiyle misilleme yaptı.
İki ülke arasında müzakereler devam ediyor.
Nadir toprak elementleri nedir?
Nadir toprak elementleri, otomotiv, elektronik, savunma endüstrileri ve yenilenebilir enerji alanında kullanılan 17 ağır metalden oluşan kritik mineraller grubudur.
Neodimyum elektrikli araç motorlarında, itriyum ve europyum televizyon ekranlarında kullanılırken, bu elementler F-35 jetleri ve Tomahawk füzeleri gibi savunma teknolojilerinde de kritik öneme sahip.
Çin'in hakimiyeti
Dünya çapında 110 milyon ton yatak bulunurken, 44 milyonu Çin'de yer alıyor. Uluslararası Enerji Ajansı verilerine göre Çin, nadir toprak elementleri üretiminin yüzde 61'ini ve işlenmesinin yüzde 92'sini gerçekleştiriyor.
Çinli şirketlerin mineralleri yurt dışına göndermeden önce hükümet onayı alması zorunlu hale getirildi.
ABD'ye etkisi
ABD Jeolojik Araştırmalar Kurumu raporuna göre, ABD 2020-2023 yılları arasında nadir toprak ithalatının yüzde 70'ini Çin'den karşıladı.
ABD'de faal durumda bir nadir toprak madeni olsa da ağır nadir toprak elementlerini ayırma kapasitesine sahip değil ve işlenmek üzere Çin'e gönderilmesi gerekiyor.
ABD'nin hamlesi
Trump yönetimi, Çin'e olan bağımlılığı azaltmak için fiyat tabanları belirlemeyi, stratejik mineral rezervleri oluşturmayı ve hisse senedi almayı planlıyor.
ABD'de listelenen MP Materials, USA Rare Earth ve Avustralya'nın Lynas şirketlerinin hisseleri, Trump'ın sektöre desteğini artırmasıyla bu yıl iki katından fazla değer kazandı.
ABD-Avustralya anlaşması
ABD Başkanı Trump, Avustralya Başbakanı Anthony Albanese ile nadir toprak elementleri konusunda 8,5 milyar dolarlık bir anlaşma imzaladı.
Avustralya, 2030'a kadar Batı ülkelerinin nadir toprak elementleri talebinin önemli bir kısmını karşılamayı hedefliyor.
Trump, "Yaklaşık bir yıl sonra, o kadar çok kritik mineral ve nadir toprak elementine sahip olacağız ki, bunlarla ne yapacağınızı bilemeyeceksiniz" dedi.