AB, Gazze'nin yeniden inşasında rol almaya hazırlanıyor
İsrail Başbakanı Netanyahu'nun Avrupa'nın Orta Doğu barış sürecinde 'önemsiz' hale geldiğini söylemesinin ardından, AB Gazze'nin yeniden inşasında önemli bir rol oynamayı umuyor. AB Komisyonu Başkanı von der Leyen, ABD, Katar, Mısır ve Türkiye'nin aracılık ettiği barış planına tam destek verdiklerini ve Gazze'nin yeniden inşası için finansman sağlayacaklarını açıkladı. Uzmanlar Gazze'nin toparlanmasının 53 milyar dolara mal olabileceğini tahmin ederken, AB'nin mali gücüyle bölgede yeniden etkili bir aktör olup olamayacağı belirsizliğini koruyor.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu geçtiğimiz günlerde Euronews'e verdiği demeçte Avrupa'nın Orta Doğu barış sürecinde 'önemsiz' hale geldiğini söyledi.
İki yıldır iç bölünmeler Gazze çatışmasında Avrupa Birliği'ni felce uğrattı ve AB'nin tepkileri "derin endişe" ve diplomatik korunma ile sınırlı kaldı.
AB'den barış planına tam destek
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB'nin "ABD, Katar, Mısır ve Türkiye'nin aracılık ettiği" Gazze barış planına tam destek verdiğini ifade etti.
Von der Leyen, "Elimizdeki tüm araçlarla bu planın başarıya ulaşmasına katkıda bulunmaya hazırız. Gazze'nin yeniden inşası için AB finansmanı sağlayacağız" dedi.
AB'nin dış politika şefi Kaja Kallas, Brüksel'in ateşkes anlaşmasını desteklemek üzere Gazze ile Mısır arasındaki Refah sınır kapısını izlemek üzere sivil bir misyonu yeniden başlatacağını söyledi.
Barış planının zorlukları
Planın ikinci aşaması Gazze'de Hamas dışında yeni bir yönetim organının oluşturulmasını, çok uluslu bir gücün konuşlandırılmasını ve Hamas'ın silahsızlandırılmasını öngörüyor.
New York'taki Dış İlişkiler Konseyi'nin Emeritus Başkanı Richard Haass, "En iyimser senaryolarda bile barışı göremeyeceğiz. Hamas'ın Filistin yönetiminde resmi bir rol oynaması engellenebilir ama yine de etkisi olacaktır" diyor.
53 milyar dolarlık yeniden inşa
Gazze'deki altyapının büyük bölümünün tahrip olması nedeniyle uzmanlar, bölgenin on yıllar sürebilecek ve milyarlarca dolara mal olabilecek bir toparlanma süreciyle karşı karşıya olduğunu öngörüyor.
Şubat ayında AB, Dünya Bankası ve Birleşmiş Milletler tarafından hazırlanan bir rapor, tahmini maliyetin 53 milyar dolar ve ilk üç yıldaki kısa vadeli ihtiyaçların 20 milyar dolar civarında olacağını ortaya koydu.
AB'nin kaldıraç gücü
Düşünce kuruluşu Carnegie Europe'tan Rym Montaz, "Şimdi bloğun kaldıraç gücünü kullanma kabiliyetini sıraya koyma zamanı. Bu, Avrupalıların güney komşularındaki en ölümcül ve siyasi açıdan en istikrarsızlaştırıcı savaşın sonunu şekillendirmeye katkıda bulunma kabiliyetlerini en üst düzeye çıkaracaktır" dedi.
Ursula von der Leyen geçtiğimiz ay BM Genel Kurulu'nda, Gazze'nin geniş çaplı yeniden inşasını koordine etmek ve finanse etmek üzere özel bir bağışçılar grubu oluşturmayı planladıklarını açıkladı.
Trump planında AB'nin yeri belirsiz
Trump planı, Gazze'nin "nitelikli Filistinli ve uluslararası uzmanlardan" oluşan "teknokratik, apolitik" bir komitenin geçici yönetimi altında yönetilmesini öngörüyor.
Gözetim ve denetim, Trump'ın başkanlık edeceği "Barış Kurulu" adlı geçici bir organa ait olacak.
Planda hiçbir AB liderinin adı geçmiyor ve gelecekte AB'den herhangi bir ismin kurula katılıp katılmayacağı da belli değil.
ABD'nin yönetiminde geçici bir Uluslararası İstikrar Gücü (ISF) oluşturulacak ve derhal Gazze'de konuşlandırılacak.
ISF'nin bir parçası olarak Mısır, Katar ve Türkiye'nin adı geçiyor ancak Avrupa ülkeleri şimdilik resmin içinde değil.
Avrupa'nın geleceği belirsiz
Avrupa'nın gelecekteki Orta Doğu'daki etkisinin ne kadar büyük olacağını ve bloğun bölgedeki diplomasisini şekillendiren derin bölünmelerin üstesinden gelip gelemeyeceğini söylemek için henüz çok erken. Aynı zamanda paranın tek başına bir fark yaratıp yaratmayacağı da belirsiz.